�ng khỏi bùi ngùi, không ngờ mình uy chấn võ lâm mấy mươi năm, đến năm chín mươi tuổi, đứa học trò yêu quí lại gặp phải chuyện bất hạnh như thế này. Ân Lê Đình đưa tay áo gạt lệ, khóc lên rưng rức. Trương Tam Phong phất tay một cái, nói:
- Tất cả đi ngủ.
Tống Viễn Kiều khuyên:
- Sư phụ, tam sư đệ một đời hành hiệp trượng nghĩa, tích đức thật dày. Người đời thường nói rằng ?người lành sẽ được trời giúp?, hoàng thiên hữu nhãn, ắt không để cho y ? cho y chết yểu ?.
Nói đến đây nghẹn ngào, nước mắt y ròng ròng chảy xuống, biết rằng càng khuyên càng tăng thêm mối đau lòng, nên cùng các sư đệ chúc sư phụ ngủ ngon, chia nhau về phòng.

[1] Cao quí nhất trong võ lâm là bảo đao Đồ Long, ra lệnh cho mọi người không ai không tuân theo.
[2] Ỷ Thiên nếu không xuất hiện, thì không cái gì có thể ganh đua được.
[3] Mặt trời, mặt trăng chiếu sáng, vua loài chim ưng giương đôi cánh ra. Trong chữ Hán, chữ nhật và chữ nguyệt ghép lại thành chữ minh, ý nói đây là một chi lưu của Minh giáo.
[4] Tức Quan Vũ hay Quan Công, em kết nghĩa của Lưu Bị đời Tam Quốc.
[5] Kim nhỏ như râu con muỗi.
[6] Một cân Tàu có mười sáu lượng, ý nói ngang ngửa. Lưỡng bại câu thương là hai bên cùng bị thương, ai cũng thiệt cả.
[7] Con gấu nhiều tay
[8] Sau ba lần nhảy ở Long Môn con cá chép hóa thành rồng.
[9] Tức Hồ Bắc
[10] Kim nguyên bảo là vàng được đúc thành từng cục, mỗi triều đại lại ban hành khi tiền giấy còn chưa thông dụng. Cục vàng đó đúc như một chiếc thuyền, thường là vàng từ 91.5% trở lên (khá nguyên chất) nặng chừng 90 gram, dưới đáy có hai chữ ?túc kim? bên trên thường là chữ ?thọ?. Loại ngân nguyên bảo hay kim nguyên bảo ít lưu hành, thường chỉ do triều đình phong thưởng những người có công, có thể coi là một loại tiền hiếm có. Đời Hán đúc hình móng ngựa nên gọi là ?mã đề kim?, qua đời Đường thì hình dẹp, đến đời Tống, Nguyên, Minh, Thanh mới đúc thành hình thuyền, mỗi đời theo niên hiệu mà gọi như Thiên Phúc, Thuần Hóa, Hồng Võ ...
[11] ngựa có màu xanh trắng
[12] Cứ theo sách vở để lại, bảy người đệ tử của Trương Tam Phong là Tống Viễn Kiều, Du Liên Châu, Du Đại Nham, Trương Tùng Khê, Trương Thúy Sơn, Ân Lợi Hanh, Mạc Thanh Cốc. Tên của Ân Lợi Hanh lấy từ chữ trong kinh Dịch ?Nguyên Hanh Lợi Trinh?. Thế nhưng vì tên này không cùng một loại với sáu tên kia ? tất cả đều tả cảnh như cầu ở xa xa (Viễn Kiều), thuyền đậu liền nhau (Liên Châu), tảng đá lớn (Đại Nham), cây tùng bên giòng suối (Tùng Khê), núi biếc (Thúy Sơn), hang núi sâu (Thanh cốc). Vì thế trong bản này, Kim Dung đã đổi tên người thứ sáu thành Ân Lê Đình (cây lê bên cạnh toà nhà). ? lời chú của dịch giả.
[13] Nguyên tác chưng lung là loại giỏ bằng tre đan để hấp bánh hay đồ ăn
Hồi 4 : TỰ TÁC TANG LOẠN Ý BÀNG HOÀNG

Tình sư đệ nghĩa anh em,
Đau lòng nét bút càng thêm thần sầu.

Trương Thúy Sơn lòng đầy đau thương, căm giận, không cách gì phát tiết, nằm trằn trọc hơn một tiếng đồng hồ, chàng len lén trở dậy, quyết ý tìm bọn Đô Đại Cẩm đánh một trận cho bõ tức. Chàng e ngại đại sư huynh, tứ sư huynh ngăn cản, nên không dám gây tiếng động, rón rén đi ra. Đến đại sảnh, chàng thấy một bóng người hai tay chắp sau lưng, không ngừng đi qua đi lại.
Trong ánh sáng mông lung mờ ảo thấy người đó thân dài lưng rộng, bước chân ngưng trọng, chính là sư phụ. Trương Thúy Sơn náu mình sau cột, không dám cử động, tính thầm phải quay về phòng ngay. Thế nhưng ắt là sư phụ sẽ hay biết, nếu bị tra hỏi, đành phải nói thực thì thể nào cũng bị trách mắng.
Chỉ thấy Trương Tam Phong đi lại một hồi, ngửng đầu ngẫm nghĩ, bỗng nhiên đưa tay phải, tại không trung làm bút viết lên thành chữ. Trương Tam Phong cả văn lẫn võ đều thông, ngâm thơ viết chữ, học trò đều biết nên cũng không lấy làm lạ. Chàng theo dõi nét bút ở tay, hóa ra ông viết đi viết lại mấy lần hai chữ ?tang loạn[1]?, rồi lại viết hai chữ ?đồ độc[2]?. Trương Thúy Sơn trong lòng rung động, nghĩ thầm: ?Sư phụ trong lòng đang nghĩ đến ?Tang Loạn Thiếp?.
Chàng có ngoại hiệu là ?Ngân Câu Thiết Hoạch?, vốn bởi tay trái sử dụng hổ đầu câu bạc vụn, tay phải sử phán quan bút thép ròng mà ra. Từ khi mang cái tên đó rồi, Thúy Sơn e ngại danh quá kỳ thực, sợ giới văn nhân chê cười, nên tiềm tâm học phép viết chữ, chân thảo triện lệ, loại nào cũng tập. Khi đó chàng thấy sư phụ dùng ngón tay làm bút, đạt đến tình trạng ?không nét nào duỗi ra mà không thu vào, không nét nào đi rồi mà không quay lại? chính là bút ý của Vương Hi Chi trong Tang Loạn Thiếp.
Tang Loạn Thiếp hai năm trước chàng đã tập qua, biết là nét bút túng dật, mạnh mẽ chắc nịch nhưng khôn

Đến trang: